Op het Nationaal Congres Bodemdaling dat plaatsvond op 6 oktober jl. gaf onderzoeker Mariet Hefting (Universiteit Utrecht) namens het NOBV en NWA-LOSS een sessie over veenafbraak en het ontstaan van broeikasgassen in veenweiden. De deelnemers gingen ook zelf aan de slag met het bouwen van veenkolommen van Lego. De presentatie van deze sessie is hier te vinden.
In het Klimaatakkoord is vanuit de Sectortafel Landbouw en Landgebruik afgesproken dat de broeikasgasemissies uit veenweiden in 2030 moeten worden verminderd met 1,0 Mton CO2-equivalent per jaar. Het NOBV doet in dat kader onderzoek naar de huidige emissies en de effecten van maatregelen om emissies te reduceren. In Tijdschrift Bodem – Tijdschrift over duurzaam bodembeheer 2022 nr.4 een artikel van NOBV-programmamanager Pui Mee Chan over de eerste bevindingen.
In Tijdschrift Bodem – Tijdschrift over duurzaam bodembeheer 2022 nr.4 een artikel van onderzoeker Jan van den Akker (WENR) en NOBV-programmamanager Pui Mee Chan over Bodemdaling door veenoxidatie.
In veengebieden kan bodemdaling als gevolg van veenoxidatie gerelateerd worden aan broeikasgasemissies. Hoe wordt die bodemdaling veroorzaakt en waarom komt daar CO2 bij vrij? En kan een monitoring van bodemdaling worden gebruikt om CO2-emissies te monitoren? Lees het hele artikel hier.
Op de NOBV-locatie in Assendelft is de afgelopen jaren samengewerkt met het Innovatie Programma Veen (IPV). Het IPV heeft vijf jaar onderzoek gedaan naar andere manieren van landgebruik in veenweidegebied. In mei 2022 is het IPV afgerond en is de IPV Eindrapportage 2017-2022 verschenen. Ook is er een eindfilm over het Innovatie Programma opgeleverd. Het eindrapport, de film en meer informatie zijn hier te vinden.
In de deelexpeditie van 30 mei 2022, in samenwerking met Wageningen University (WU), TNO en het NKB kwamen onder meer metingen met eddy covariance, lachgasmetingen, ruimtelijke variatie, opschaling en vliegtuigmetingen aan bod.
Om te bepalen of de reductiedoelstelling van 1 Mton uit veenweiden zoals vastgelegd in het Klimaatakkoord op termijn daadwerkelijk wordt gehaald, moet de landelijke CO2-uitstoot reductie in het veenweidegebied jaarlijks worden bijgehouden. Daarvoor is het registratiesysteem SOMERS (Subsurface Organic Matter Emission Registration System) ontwikkeld. Met SOMERS zijn rekenregels bepaald die als indicatieve ondersteuning kunnen dienen bij het bepalen van de effecten van voorgestelde maatregelen op de broeikasgasuitstoot in het veenweidegebied. Het zijn inschattingen voor ‘karakteristieke’ situaties in drie verschillende gebieden in Nederland. De modellen waarmee deze rekenregels zijn opgesteld hebben als hoofddoel het monitoren van de reductie van emissie van broeikasgassen, en kijken dus naar het peilgestuurde veenweidegebied in heel Nederland.
De rekenregels voor de karakteristieke’ situaties in drie verschillende gebieden in Nederland en een toelichting op het gebruik van de rekenregels zijn hier te vinden.
Begin 2022 is in Zegveld en Lange Weide gestart met het onderzoek naar broeikasgasemissies uit sloten. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Judith van der Knaap, aio aan de Radboud Universiteit (RU, Nijmegen). Aan de hand van verschillende meetmethodes wordt er door het jaar heen de broeikasgasuitstoot uit sloten gemeten. Daarbij wordt er ook gekeken naar de relatie tussen de broeikasgassen en biogeochemische processen in de sloot.
Er is nog weinig bekend over emissies uit sloten. Huidige meetmethodes zijn arbeidsintensief en op punten gebaseerd. Voor dit innovatieve onderzoek moet dan ook nieuwe apparatuur ontwikkeld worden. Zo werkt de RU aan drijvende apparatuur die is voorzien van een automatisch kamersysteem voor het meten van CO2 -fluxen en een bubbletrap voor het meten van methaanemissies. Daarnaast wordt er gewerkt aan een apparaat dat ter plaatste de concentratie van opgeloste broeikasgassen in de sloot kan meten. Naast metingen met betrekking tot broeikasgasemissies worden er ook andere metingen uitgevoerd, zoals baggerhoogte metingen en analyses van het (porie)water.
In de deelexpeditie van 28 maart gaven Ralf Aben, post-doc onderzoeker aan de RU, en Judith van der Knaap een presentatie over het slootonderzoek. Deze deelexpeditie is hier terug te kijken.
Op 28 maart organiseerde STOWA/NOBV samen met het Nationaal Kennisprogramma Bodemdaling (NKB) en de Radboud Universiteit Nijmegen (RUN) een nieuwe online Deelexpeditie Broeikasgassen Veenweiden. Daarin zoomden we in op de metingen die de Radboud Universiteit uitvoert binnen het NOBV. Wat kwam in deze bijeenkomst aan bod:
Om te bepalen of de reductiedoelstelling van 1 Mton uit veenweiden zoals vastgelegd in het Klimaatakkoord op termijn daadwerkelijk wordt gehaald, moet de landelijke CO2-uitstoot reductie in het veenweidegebied jaarlijks worden bijgehouden. Daarvoor is SOMERS (Subsurface Organic Matter Emission Registration System) ontwikkeld. Met SOMERS kan de CO2-uitstoot op perceelsniveau worden bepaald – met én zonder maatregel. Het systeem is momenteel werkzaam voor hydrologische maatregelen, zoals slootwaterpeilaanpassingen, onderwaterdrainage en drukdrainage.
Voor het monitoren van de landelijke uitstoot en de reductie daarvan bij de genomen maatregelen is het belangrijk om dit zo specifiek mogelijk te doen voor de verschillende omstandigheden in het veenweidegebied. Het is duidelijk dat zaken zoals de bodemopbouw, de drooglegging, het weer, de kwel/wegzijging, perceelsbreedte en bijvoorbeeld het beheer/gebruik invloed hebben op de broeikasgasuitstoot en de werking van een maatregel. Met deze variatie kan rekening worden gehouden bij het gebruik van een procesmodel. Daarom maakt SOMERS gebruik van verschillende hydrologische en koolstofcyclus procesmodellen. De procesmodellen kunnen steeds worden verbeterd op het moment dat het mechanistisch begrip door het NOBV verder ontwikkelt. Met steeds langere meetreeksen worden de onzekerheden in de uitkomsten ook steeds kleiner.
De huidige operationele versie van SOMERS is een 1.0 versie, die reductiepercentages oplevert die in betrouwbaarheid ongeveer gelijk zijn aan, of iets beter dan, bestaande modellen. Het grote voordeel is echter dat de onzekerheden kunnen worden gekwantificeerd. In SOMERS 1.0 zijn berekeningen gemaakt van de verwachte reductie in CO2-emissie per ha per jaar (ton CO2) bij verschillende slootwaterpeilen, slootafstanden (breedte percelen) en archetypes van veengronden. Deze reductiepercentages uit SOMERS 1.0 zullen gebruikt worden bij de monitoring van de reductie van de uitstoot sinds 1 januari 2017 door de genomen en te nemen maatregelen. De resultaten van SOMERS worden getoetst aan metingen die binnen het NOBV zijn gedaan, hoewel de meetreeksen nu nog kort zijn. Het model zal naarmate het NOBV verder vordert doorlopend geüpdatet worden met de nieuwste wetenschappelijke inzichten en de resultaten van de metingen.
Afgelopen najaar zijn de eerste bevindingen van het NOBV opgeleverd en is er een online vragensessie over SOMERS georganiseerd. Deze sessie is hier terug te kijken. In 2022 wordt een rapportage opgeleverd met een uitgebreidere toelichting op de monitoringsmethodiek. Deze rapportage zal binnenkort gepubliceerd worden op de website.Op 10 maart organiseerden we een tweede online vragensessie over SOMERS. Verschillende onderzoekers schoven aan om antwoord te geven op vragen over het monitoringssysteem. U kunt de sessie terugkijken via deze link. Voor meer informatie kunt u contact opnemen via info@nobveenweiden.nl
Dit najaar is het tweede meetjaar van het NOBV afgerond. Eind november zijn er verschillende rapportages gepresenteerd aan de regiegroep van het veenprogramma waarin de eerste bevindingen worden gedeeld. Naar aanleiding daarvan organiseerden we op 9 december het webinar: Twee jaar NOBV: waar staan we?
Wat kwam er aan bod in dit webinar? Presentator Inge Diepman ging in gesprek met NOBV-programmamanager Pui Mee Chan (STOWA/NOBV) en Gilles Erkens (Deltares/Universiteit Utrecht), trekker van het NOBV-onderzoeksconsortium, over de achtergrond van het onderzoek en de eerste bevindingen. Vervolgens schoven diverse onderzoekers aan om nader in te gaan op de eerste bevindingen. Ralf Aben (Radboud Universiteit Nijmegen) zoomde in op het meten aan broeikasgassen. Mariet Hefting (Universiteit Utrecht) ging in op de bodemprocessen die broeikasgassen veroorzaken. Jim Boonman (Vrije Universiteit) lichtte toe hoe bevindingen gemodelleerd kunnen worden om effecten beter te kunnen voorspellen. Tot slot ging Gilles Erkens (Deltares/Universiteit Utrecht) in op de monitoring van maatregelen in het veenweidegebied om broeikasgassen tegen te gaan en de noodzaak van meerjarig meten. Daarnaast keken we met Pui Mee Chan (STOWA/NOBV) en Douwe Jonkers (ministerie van LNV) vooruit naar het vervolg van het onderzoek en de opgave die er ligt richting 2030. Natuurlijk was er ook ruimte om vragen te stellen.
De animatie over veenafbraak kunt u hier bekijken.
De vlog van Ralf Aben is hier terug te kijken.
De trailer van de podcastserie Studio Veenweide is hier te bekijken.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Powered by
