In het Klimaatakkoord is afgesproken dat de emissie uit veenweiden moet worden verminderd met 1,0 Mton CO2 per jaar in 2030. Om meer inzicht te krijgen in de huidige emissies en de effecten van maatregelen op de broeikasgasemissies is het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden (NOBV) gestart in december 2019. Het NOBV meet op verschillende locaties verspreid door het Nederlandse veenweidebied aan verschillende maatregelen: waterinfiltratiesystemen, natte teelten en bodemaanpassing.

Eerste bevindingen

De onderzoeksresultaten van het NOBV worden in 2024 opgeleverd. Dit najaar zijn de eerste twee meetjaren afgerond en zijn de eerste bevindingen opgetekend in een data-analyserapport. Een belangrijke constatering na deze eerste twee meetjaren is dat de werking en effectiviteit van maatregelen complex is. Effecten van maatregelen zijn afhankelijk van specifieke condities. Resultaten kunnen dus per gebied en van jaar tot jaar verschillen. Dat betekent dat huidige bevindingen voorlopig zijn; er zijn meer meetjaren nodig om conclusies te kunnen trekken. De eerste bevindingen zijn onder te verdelen in vijf hoofdpunten: 

• De effectiviteit van maatregelen is afhankelijk van omstandigheden zoals het weer, de bodemopbouw, doorlatendheid, kwel en wegzijging, en de wijze van aanleg van de maatregel. Inzicht in de rol en wisselwerking van deze condities is noodzakelijk om de emissies en de effectiviteit van maatregelen beter te kunnen voorspellen.
• Het verhogen van het slootwaterpeil heeft een reducerend effect op de CO2-uitstoot. Daarbij zien we dat bij een slootwaterpeil tussen de grofweg -20 cm en de -50/60 cm beneden maaiveld onderwaterdrainage verdere reductie oplevert.
• Bij natte teelten en bij een hoge grondwaterstand rondom maaiveld (dit geldt ook voor natuur) kan methaanemissie een grote rol spelen. Meer inzicht in de processen achter deze emissie moet duidelijk maken wat de methaanemissie veroorzaakt en welke mogelijkheden er zijn om de emissies van deze teelt te beperken.
• Metingen en modeluitkomsten kennen nog onzekerheden. Langjarig meten en verdere analyse van mechanismen in de bodem is daarom noodzakelijk.
• Het framework voor het monitoren van de voortgang van CO2-reducerende maatregelen in het veenweidegebied ligt er. De komende jaren zullen met meer data de onzekerheden in de uitkomsten verder worden verkleind.

Vervolg onderzoek

In de komende jaren worden de metingen op de bestaande locaties voortgezet en wordt het aantal meetlocaties verder uitgebreid. Zo komen er meetlocaties bij waar aan de nieuwe maatregel klei in veen gemeten gaat worden. Ook worden er verkennende metingen aan verschillende natte teelten, zoals veenmos, cranberry en miscanthus, opgezet. Daarmee wordt het inzicht in de effecten van deze maatregelen vergroot. Door meer data te vergaren worden de onzekerheden steeds verder verkleind.

De rapportages zijn hier te vinden.
Op 9 december 2021 organiseerde het NOBV naar aanleiding van de rapportages het webinar Twee jaar NOBV: waar staan we? U kunt dit webinar terugkijken via deze link.

Waarom is het belangrijk om een maatschappelijke kosten-baten analyse (MKBA) te maken? Wat is een MKBA eigenlijk? Hoe wordt een MKBA opgesteld en hoe zorg je dat de analyse een gedegen onderbouwing levert voor beleidskeuzes? Daarover gaat het college van Sien Kok (Deltares) in Studio Veenweide – De Verdieping #4 dat vanaf 12 november te beluisteren is. Luister hier alvast naar een fragment.

Het NOBV introduceert twee podcastseries: Studio Veenweide en Studio Veenweide – De Verdieping. In deze series over meten, weten en voorspellen delen we kennis over verschillende thema’s rondom het NOBV aan de hand van de 6 M-cyclus: Meten, Mechanistisch begrip, Modelleren, Maatschappelijke kosten-baten analyses (MKBA’s), Maatregelen en Monitoren.

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat de emissie uit veenweiden moet worden verminderd met 1,0 Mton CO₂ per jaar in 2030. Maar hoe moet dat gebeuren? Wat is er inmiddels al bekend en wat nog niet? Het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden (NOBV) is opgericht om dat verder te onderzoeken.
In de podcast Studio Veenweide gaat Inge Diepman vanuit de studio in Zegveld in gesprek met onderzoekers, bestuurders en beleidsmakers. Aan het woord komen onder meer Gert Jan van den Born (PBL), Hanke Bruins Slot (Provincie Utrecht), Jan Jaap de Graeff (Rli) en Bart Kruijt (WUR). In veldreportages gaat Inge samen met onderzoekers op pad om de praktijk ten gehore te brengen. Zo gaat Mariet Hefting (UU) vanuit Lange Weide en het lab van de Universiteit Utrecht in op mechanistisch begrip. Ko van Huissteden (VU) geeft in Assendelft en Ankeveen uitleg over wat er nodig is voor modelleren en Ronald Hutjes (WUR) doet vanuit de lucht verslag over monitoren.
Studio Veenweide – De Verdieping is een serie colleges over broeikasgasemissies in het veenweidegebied. In iedere aflevering geeft één onderzoeker een hoorcollege over de betreffende M. Luister bijvoorbeeld naar Jim Boonman (VU) over modelleren, naar Sien Kok (Deltares) over MKBA’s en naar Jan van de Akker (WENR) over maatregelen.
Op 25 oktober 2021 lanceren we de eerste afleveringen over de M van Meten. Met in de studio Douwe Jonkers (ministerie van LNV), Chris van Naarden (ministerie van LNV) en Jan Peter Lesschen (WENR) en veldreportages vanuit Aldeboarn met onderzoeker Merit van den Berg (RU/VU) en melkveehouder Marten Dijkstra. In de eerste aflevering van Studio Veenweide – De Verdieping geeft Jan Peter Lesschen (WENR) college over het rapporteren van broeikasgasemissies. Waarom moeten de emissies gerapporteerd worden, welke partijen zijn daarbij betrokken en hoe gaat het rapporteren van de emissies uit veenweiden vanuit de LULUCF in zijn werk?
De podcasts zijn te vinden op www.nobveenweiden.nl/podcast en te beluisteren via uw favoriete podcastplatform! Vanaf vrijdag 29 oktober verschijnen er 5 weken lang steeds 2 nieuwe afleveringen: een aflevering van Studio Veenweide en een aflevering van Studio veenweide – De Verdieping. Kunt u niet wachten? Beluister hier alvast een fragment uit Studio Veenweide aflevering 2 over Mechanistisch begrip.

>> Kijk hier het webinar terug.

De afgelopen jaren zijn er diverse onderzoeken gedaan naar de teelt van lisdodde als maatregel tegen bodemdaling en broeikasgasemissie uit veenweiden. Ook staan er nieuwe pilots in de steigers op dit gebied. Maar wat weten we op dit moment eigenlijk al over lisdoddeteelt in Nederland en wat weten we nog niet? Levert lisdodde een kansrijk alternatief product van veenbodems, en hoe zit het met bijvoorbeeld de uitstoot van broeikasgassen? Deze en andere vragen werden beantwoord in het webinar Lisdoddeteelt in het Nederlandse veenweidegebied: waar staan we? op 5 oktober jl.

Dit webinar werd georganiseerd door het Nationaal Kennisprogramma Bodemdaling in samenwerking met STOWA/NOBV en het ministerie van LNV.