Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Powered by
Bevindingen
De onderzoeksresultaten van het NOBV worden
in 2024 opgeleverd. Eind 2021 zijn de eerste
bevindingen opgetekend in een data-analyse rapport.
Ook is er een rapportage gepubliceerd over het
monitoringsysteem SOMERS en zijn rekenregels
opgeleverd.
Drie jaar NOBV: inzicht in effecten van maatregelen tegen broeikasgasemissies uit veenweiden
Verhoging van het slootpeil en infiltratie van graslandpercelen met water lijken geschikte instrumenten om de uitstoot van broeikasgassen door afbrekend veen te beperken. Dat is een van de voorlopige onderzoeksresultaten van het NOBV, uitgevoerd door een consortium van universiteiten en kennisinstellingen onder regie van STOWA. Van andere maatregelen zijn nog te weinig gegevens beschikbaar om nu al uitspraken te kunnen doen over de effectiviteit. Het NOBV, gefinancierd door het ministerie van LNV, onderzoekt op verschillende locaties de effecten van waterinfiltratiesystemen, natte teelten en bodemaanpassing. Het NOBV levert ook een methodiek voor de monitoring op.
Van een simpele, of allesomvattende oplossing is geen sprake. De resultaten van het NOBV tot nu toe laten zien dat verhoging van het slootpeil en passieve en actieve waterinfiltratiesystemen in het algemeen effectief zijn als maatregel om broeikasgasemissies uit veengronden tegen te gaan. Tegelijk komt uit het onderzoek van het NOBV naar voren dat bij de uitstoot veel factoren een rol spelen, zoals bodemtemperatuur, bodemvocht, pH, het type gewas en de samenstelling van het veen. Ook blijkt uit onderzoek dat methaanemissies kunnen optreden bij vergaande vernatting van graslanden met grondwaterstanden boven 20cm onder maaiveld, bij natte teelten en natuurontwikkeling. Echter is het op dit moment nog te vroeg om hier goed onderbouwde uitspraken over te kunnen doen. Het eind 2019 gestarte NOBV loopt nog door tot in ieder geval 2024.
Rapportage
De rapportage over het derde meetjaar is uitgesplitst in papers over verschillende onderwerpen. Een aantal papers is al gepubliceerd. Een aantal papers zijn in afwachting van wetenschappelijke reviewing nog niet gepubliceerd. Deze zullen gepubliceerd worden zodra de reviewing heeft plaatsgevonden.
Beschikbare deelrapporten, de samenvatting gebaseerd op alle papers en de stand van zaken notitie zijn hier te vinden:
- Samenvatting rapportage drie jaar NOBV
- Stand van zaken memo drie jaar NOBV
- Effects of subsurface water infiltration systems on phreatic groundwater levels in peat meadows
- Climate effect of combined CH4, N2O and CO2 emission change by land use or ecosystem transition
- Temporal variation in nitrous oxide emission from grassland on drained peat soil
- Airborne measurements of regional carbon dioxide exchange of Dutch fen meadows
- Process-based modelling of CO2 fluxes in Vlist
- Carbon stocks in sight: High-resolution vertical depth profiles to quantify carbon reservoirs in the NOBV research sites
Webinar
Bekijk hier het webinar over de eerste resultaten van het NOBV.
Rapportage SOMERS 1.0
Om te bepalen of de reductiedoelstelling van 1 Mton uit veenweiden zoals vastgelegd in het Klimaatakkoord op termijn daadwerkelijk wordt gehaald, moet de landelijke CO2-uitstoot reductie in het veenweidegebied jaarlijks worden bijgehouden. Daarvoor is het registratiesysteem SOMERS (Subsurface Organic Matter Emission Registration System) ontwikkeld. Met SOMERS zijn rekenregels bepaald die als indicatieve ondersteuning kunnen dienen bij het bepalen van de effecten van voorgestelde maatregelen op de broeikasgasuitstoot in het veenweidegebied.
De rapportage over SOMERS 1.0 die in december 2022 is opgeleverd dient als achtergronddocument bij de rekenregels. Ook worden de monitoringsfilosofie en redenatielijn die hebben geleid tot de totstandkoming van SOMERS beschreven. Tot slot bevat de rapportage twee technische bijlagen waarin de onderliggende rekenmodellen van SOMERS worden toegelicht.
De rapportage vindt u hier:
> Rapportage over SOMERS 1.0
> Bijlagen bij rapportage SOMERS 1.0
> Rapportage SOMERS 1.0 met bijlagen
De rekenregels zijn hier te vinden.
Rekenregels
Om te bepalen of de reductiedoelstelling van 1 Mton uit veenweiden zoals vastgelegd in het Klimaatakkoord op termijn daadwerkelijk wordt gehaald, moet de landelijke CO2-uitstoot reductie in het veenweidegebied jaarlijks worden bijgehouden. Daarvoor is het registratiesysteem SOMERS (Subsurface Organic Matter Emission Registration System) ontwikkeld. Met SOMERS zijn rekenregels bepaald die als indicatieve ondersteuning kunnen dienen bij het bepalen van de effecten van voorgestelde maatregelen op de broeikasgasuitstoot in het veenweidegebied. Het zijn inschattingen voor ‘karakteristieke’ situaties in drie verschillende gebieden in Nederland. De modellen waarmee deze rekenregels zijn opgesteld hebben als hoofddoel het monitoren van de reductie van emissie van broeikasgassen, en kijken dus naar het peilgestuurde veenweidegebied in heel Nederland.
De rekenregels voor de karakteristieke’ situaties in drie verschillende gebieden in Nederland en een toelichting op het gebruik van de rekenregels zijn hier te vinden.
Rapportage twee jaar NOBV
Achtergrond NOBV
In het Klimaatakkoord is afgesproken dat de emissie uit veenweiden moet worden verminderd met 1,0 Mton CO2 per jaar in 2030. Om meer inzicht te krijgen in de huidige emissies en de effecten van maatregelen op de broeikasgasemissies is het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden (NOBV) gestart in december 2019. Het NOBV meet op verschillende locaties verspreid door het Nederlandse veenweidebied aan verschillende maatregelen: waterinfiltratiesystemen, natte teelten en bodemaanpassing.
Eerste bevindingen
De onderzoeksresultaten van het NOBV worden in 2024 opgeleverd. In het najaar van 2021 zijn de eerste twee meetjaren afgerond en zijn de eerste bevindingen opgetekend in een data-analyserapport. Een belangrijke constatering na deze eerste twee meetjaren is dat de werking en effectiviteit van maatregelen complex is. Effecten van maatregelen zijn afhankelijk van specifieke condities. Resultaten kunnen dus per gebied en van jaar tot jaar verschillen. Dat betekent dat huidige bevindingen voorlopig zijn; er zijn meer meetjaren nodig om conclusies te kunnen trekken. De eerste bevindingen zijn onder te verdelen in vijf hoofdpunten:
- De effectiviteit van maatregelen is afhankelijk van omstandigheden zoals het weer, de bodemopbouw, doorlatendheid, kwel en wegzijging, en de wijze van aanleg van de maatregel. Inzicht in de rol en wisselwerking van deze condities is noodzakelijk om de emissies en de effectiviteit van maatregelen beter te kunnen voorspellen.
- Het verhogen van het slootwaterpeil heeft een reducerend effect op de CO2-uitstoot. Daarbij zien we dat bij een slootwaterpeil tussen de grofweg -20 cm en de -50/60 cm beneden maaiveld onderwaterdrainage verdere reductie oplevert.
- Bij natte teelten en bij een hoge grondwaterstand rondom maaiveld (dit geldt ook voor natuur) kan methaanemissie een grote rol spelen. Meer inzicht in de processen achter deze emissie moet duidelijk maken wat de methaanemissie veroorzaakt en welke mogelijkheden er zijn om de emissies van deze teelt te beperken.
- Metingen en modeluitkomsten kennen nog onzekerheden. Langjarig meten en verdere analyse van mechanismen in de bodem is daarom noodzakelijk.
- Het framework voor het monitoren van de voortgang van CO2-reducerende maatregelen in het veenweidegebied ligt er. De komende jaren zullen met meer data de onzekerheden in de uitkomsten verder worden verkleind.
Vervolg onderzoek
In de komende jaren worden de metingen op de bestaande locaties voortgezet en wordt het aantal meetlocaties verder uitgebreid. Zo komen er meetlocaties bij waar aan de nieuwe maatregel klei in veen gemeten gaat worden. Ook worden er verkennende metingen aan verschillende natte teelten, zoals veenmos, cranberry en miscanthus, opgezet. Daarmee wordt het inzicht in de effecten van deze maatregelen vergroot. Door meer data te vergaren worden de onzekerheden steeds verder verkleind.
Rapportages
De rapportages vindt u hier:
> Operationele jaarrapportage 2020-2021
> Data-analyse 2020-2021
> Meetprotocol
HAALBAARHEIDSSTUDIES
Het NOBV richt zich op het kwantificeren van broeikasgasemissies in de veenweidebodem en het bepalen van effectieve maatregelen om emissies tegen te gaan. De haalbaarheid van deze maatregelen is, naast het effect op veenafbraak, ook afhankelijk van andere factoren. Daarom heeft het NOBV de technische en maatschappelijke haalbaarheid van maatregelen geïnventariseerd vanuit verschillende perspectieven, namelijk:
- Bedrijfsvoering
- Betaalbaarheid
- Waterkwantiteit en waterbeheer
- Biodiversiteit, bodem- en waterkwaliteit
- Kennisdeling
- Governance
Deze inventarisaties hebben in beeld gebracht welke factoren relevant zijn voor de haalbaarheid, welke kennis daarover al beschikbaar is en welke vragen nog beantwoord moeten worden om een goede afweging te kunnen maken voor bepaalde maatregelen. De inventarisaties geven daarmee nog niet op alle vragen antwoord, maar bieden wel een heldere voorzet voor nieuw op te zetten onderzoeken en pilots.
Lees hier meer over de haalbaarheidsstsudies