Webinars en deelexpeditie
Webinars en deelexpeditie
Sinds 2020 organiseert het NOBV regelmatig
webinars. De opnames zijn op deze pagina te.
vinden. De meest recente bevindingen van het
NOBV zijn te vinden op de pagina Bevindingen.
NOBV Webinar SOMERS 2.0, rekenregels en dashboard, 29 januari 2024
Nieuwe mogelijkheden SOMERS 2.0, toepassing en gebruik rekenregels en dashboard
>> Kijk hier het webinar terug
- Presentator Pui Mee Chan (programmamanager NOBV/STOWA) ging in gesprek met Marieke de Groot (ministerie van LNV) over het waarom van SOMERS, de rekenregels en het dashboard en over de subsidieregeling Samenwerking in veenweiden en overgangsgebieden N2000;
- Roel Melman en Siem Jansen, beiden adviseur bodem- en grondwatersystemen bij Deltares, gaven een inhoudelijke toelichting op SOMERS 2.0 en de rekenregels;
- Ingrid Jensen en Lisette Avis, beiden geohydroloog bij Royal HaskoningDHV gaven uitleg over het dashboard.
VIPNL/NOBV Webinar Natte teelten, 4 december 2023
Soorten teelt, teeltuitdagingen, verdienvermogen
>> Kijk hier het webinar terug
- Presentator Roel van Gerwen (Natuurlijke zaken/VIPNL) ging in gesprek met Arnoud de Vries (Natuurlijke zaken/VIPNL) en Pui Mee Chan (NOBV/STOWA) over de stand van zaken van onderzoek naar natte gewassen;
- Jeroen Pijlman (Louis Bolk Instituut) ging in op verschillende soorten natte teelten;
- Abco de Buck (Louis Bolk Instituut) gaf een presentatie over teeltuitdagen en eerste resultaten;
- Peter van der Maas (Van Hall Larenstein Universiteit) ging in op de markt voor natte teelten en verdienmodellen.
Webinar Drie jaar NOBV: waar staan we?, 3 juli 2023
Maatregel-effect relaties, methaanemissies, modelleren
>> Kijk hier het webinar terug
- NOBV-programmamanager Pui Mee Chan (STOWA) gaf een korte introductie over het onderzoeksprogramma.
- Postdoc onderzoeker Ralf Aben (Radboud Universiteit Nijmegen), onderzoeker Merit van den Berg, (Vrije Universiteit), postdoc researcher Alexander Buzacott (Vrije Universiteit) en trekker van het NOBV-onderzoeksconsortium Gilles Erkens (Deltares/Universiteit Utrecht) gingen in op onder andere de stand van zaken na drie jaar meten, grondwaterstand en maatregel-effect relaties, methaanemisies en modelleren.
- Douwe Jonkers (programmamanager Veen/ministerie van LNV) en Chris van Naarden (voorzitter subwerkgroep kennis/ministerie van LNV) schoven aan voor een gesprek over de opgave in het landelijk gebied en voor een doorkijk naar het vervolg van het programma.
VIPNL/NOBV-Webinar Veenmos, 5 juni 2023
Veenontwikkeling, veenmosteelt, substraten
>> Kijk hier het webinar terug
- Ecoloog Ron van ’t Veer ging in op het ontstaan van hoogveen in West-Nederland en veenontwikkeling nu.
- Gijs van Dijk (onderzoeker bij B-Ware) gaf een toelichting op het experiment met veenmos in het Ilperveld.
- Marco Zevenhoven, adjunct-directeur bij het Europees kenniscentrum voor substraten RHP, gaf een presentatie over de toekomst van potgrond- en substraatindustrie.
- Presentator Roel van Gerwen besprak het bredere toekomstperspectief van veenmos met Arjan van Rijn (bestuurder Waterschap Amstel, Gooi en Vecht en melkveehouder), Peter de Ruyter (Landschapsarchitect), Maarten Breedveld (programma- en projectleider Natuurherstel Veenweiden bij het Zuid-Hollands Landschap).
Webinar Bodembeweging meten met LiDAR en InSAR, 3 april 2023
Bodembeweging, meettechnieken, satellietmetingen
>> Kijk hier het webinar terug
- Onderzoeker en adviseur Sanneke van Asselen (Deltares) ging in op bodembeweging en verschillende methoden om bodembeweging te meten. Hoeveel bewegen veenbodems eigenlijk in een jaar? Waarom is het belangrijk om dat te meten en welke meetmethodes zijn er?
- Ramon Hanssen, hoogleraar Geodesie (landmeetkunde) en Satelliet-aardobservatie aan de TU Delft, liet de laatste ontwikkelingen en inzichten over het gebruik van InSAR voor het meten van bodembeweging zien.
- Roeland de Zeeuw, Managing Director bij Shore Monitoring & Research, gaf een presentatie over de inzet van LiDAR. Wat weten we inmiddels over het meten van bodembeweging met LiDAR?
VIPNL/NOBV-Webinar Klei in veen, 30 januari 2023
Mechanismen in de bodem, veldproeven, labproeven, beschikbaarheid van klei
>> Kijk hier het webinar terug
- Mariet Hefting (Universiteit Utrecht/NOBV/VIPNL) gaf een presentatie over mechanismen in de bodem. Waarom breekt veen af en welk effect heeft het toevoegen van klei op het proces van veenafbraak en op de uitstoot van broeikasgassen?
- Maaike van Agtmaal (Louis Bolk Instituut/VIPNL) ging in op praktijkproeven met klei in veen. Welke pilots lopen er? Hoeveel soorten klei zijn er eigenlijk en is elke kleisoort bruikbaar?
- moderator Frank Lenssinck (VIC/VIPNL) ging in gesprek met Bernd van den Berg, Beleidsadviseur bodemdaling veenweiden bij het Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard, en Joyce Zuijdam (Rijkswaterstaat) over de mogelijkheden en voorwaarden voor toepassing in de praktijk.
VIPNL/NOBV-Webinar Boeren bij een hoog grondwaterpeil, 21 november 2022
Mechanismen in de bodem, praktijkproeven, broeikasgasmetingen
>> Kijk hier het webinar terug
- Joost Keuskamp (Universiteit Utrecht/NOBV) gaf een presentatie over bodemmechanismen. Waarom breekt veen af en waarom is het belangrijk om deze mechanismen te begrijpen?
- Idse Hoving (WUR) ging in op praktijkproeven met een hoog grondwaterpeil. Ype van der Velde (Vrije Universiteit/NOBV) ging aansluitend in op de broeikasgasemissies bij deze praktijkproeven.
- Presenator Roel van Gerwen (VIPNL) ging in gesprek met Wim Honkoop (PPP Agro-advies) en melkveehouder Frank de Wit over hun ervaringen in het veld met een hoog grondwaterpeil.
- Tot slot gingen Roel van Gerwen en Bert de Groot, Hoogheemraad bij het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden en agrariër, met elkaar in gesprek over de stand van zaken.
Deelexpeditie 30 mei 2022: metingen met eddy covariance, lachgasmetingen, ruimtelijke variatie, opschaling en vliegtuigmetingen
De Deelexpeditie van 30 mei vond plaats in samenwerking met het Nationaal Kennisprogramma Bodemdaling (NKB), Wageningen University (WU) en TNO.
>> Kijk hier deze deelexpeditie terug
- Bart Kruijt, onderzoeker bij de WU op het gebied van klimaatverandering, koolstofcyclus, land-atmosfeer interacties en het Amazonegebied, ging in op het meten van de variatie in CO2– en methaanemissies met vaste en mobiele eddy covariance;
- Onderzoeker Arnoud Frumau van TNO gaf een toelichting op lachgasmetingen met behulp van eddy covariance en geavanceerde apparatuur;
- Ronald Hutjes, universitair hoofddocent landgebruik-klimaat interacties aan de WU, zoomde in op het integreren van metingen tussen de perceel- en landschapsschaal met de vliegtuigmetingen die de WU uitvoert binnen het NOBV.
Deelexpeditie 28 maart 2022: mobiele metingen, biochemische processen, stikstof en de koolstofcyclus en innovaties aan meetapparatuur
De Deelexpeditie van 28 maart vond plaats in samenwerking met het Nationaal Kennisprogramma Bodemdaling (NKB) en de Radboud Universiteit Nijmegen (RUN).
>> Kijk hier de deelexpeditie terug.
- Junior onderzoeker Tom Heuts en Reinder Nouta, projectleider en onderzoeker bij Wetterskip Fryslan, gaven een toelichting op de mobiele metingen die de RUN uitvoert binnen het NOBV.
- Onderzoeker Christian Fritz en Fons Smolder, bijzonder hoogleraar biogeochemie, gingen in op biochemische processen, stikstof en de koolstofcyclus.
- Post-doc onderzoeker Ralf Aben zoomde samen met AIO Judith van der Knaap in op locaties waar de Radboud Universiteit onderzoek doet en op innovaties op het gebied van meetapparatuur.
Webinar 9 december 2021. Twee jaar NOBV: waar staan we?
Klimaatopgave, broeikasgasmetingen, bodemprocessen, modelleren, monitoren.
>> Kijk hier het webinar terug
- Presentator Inge Diepman ging in gesprek met NOBV-programmamanager Pui Mee Chan (STOWA/NOBV) en Gilles Erkens (Deltares/UU), trekker van het NOBV-onderzoeksconsortium, over de achtergrond van het onderzoek en de eerste bevindingen.
- Ralf Aben (Radboud Universiteit Nijmegen) ging in op het meten aan broeikasgassen.
- Mariet Hefting (Universiteit Utrecht) lichtte de bodemprocessen die broeikasgassen veroorzaken toe.
- Jim Boonman (Vrije Universiteit) legde uit hoe bevindingen gemodelleerd kunnen worden om effecten beter te kunnen voorspellen.
- Gilles Erkens (Deltares/Universiteit Utrecht) ging in op de monitoring van maatregelen in het veenweidegebied om broeikasgassen tegen te gaan en de noodzaak van meerjarig meten.
- Tot slot schoof Douwe Jonkers (ministerie van LNV) aan om in gesprek te gaan over de opgave in het landelijk gebied en de vertaling van data naar beleid.
VIPNL/NOBV-webinar 5 oktober 2021: Lisdoddeteelt in het Nederlandse veenweidegebied: waar staan we?
Pilots, afzetmogelijkheden, life cycle assessment, oogstmethoden en draagkracht, oogstmoment, nutriënten en water, broeikasgasmetingen.
>> Kijk hier het webinar terug
- Presentator Pui Mee Chan, (STOWA/programmaleider NOBV) ging onder andere in gesprek met Ed Buijs (gemeente Amsterdam) over de pilot in de Burkmeer.
- Jeroen Pijlman (Louis Bolk Instituut) gaf een overzicht van pilots in Nederland.
- Gerben Nij Bijvank (The Spring Company) ging in op de markt en afzetmogelijkheden voor lisdodde.
- Marle de Jong gaf een toelichting op de life cycle assessment (LCA) van lisdodde als isolatieplaatmateriaal.
- Youri Egas (KTC Zegveld) en Monique Bestman (Louis Bolk Instituut) brachten de aanleg van een perceel lisdodde, oogstmethoden en draagkracht van lisdodde in beeld.
- Jeroen Pijlman en Monique Bestman zoomden in op onder meer oogstmoment, nutriënten en water.
- Onderzoeker Merit van den Berg (Vrije Universiteit) ging in op broeikasgasemissies bij lisdoddeteelt.
Deelexpeditie 27 september 2021: bodemdalingsonderzoek, modelering met SWAP-ANIMO, veenkolommen en lachgasmetingen
De Deelexpeditie van 27 september vond plaats in samenwerking met het Nationaal Kennisprogramma Bodemdaling (NKB) en Wageningen Environmental Research (WENR). >> Kijk hier de deelexpeditie terug.
- Rudi Hessel, onderzoeker Bodem, water en landgebruik, gaf een korte toelichting op de NOBV-meetlocaties in Zegveld en Lange Weide;
- Hydrologisch onderzoeker Harry Massop zoomde in op de lopende bodemdalingsonderzoeken die WENR in Zegveld doet binnen het NOBV en op de samenhang tussen bodemdalingsprocessen en broeikasgasemissies;
- Jan van den Akker, onderzoeker bodemfysica en mechanica, ging in op modelering met SWAP-ANIMO en PhD Erne Blondeau, ging in op de experimenten van veenkolommen die plaatsvinden ten behoeve van de modellering;
- Tot slot gaf PhD Jordy van ‘t Hull een toelichting op de lachgasmetingen die WENR uitvoert binnen het NOBV.
Deelexpeditie 7 juni 2021: Microbiële processen in de bodem die leiden tot veenafbraak
In de deelexpeditie van 7 juni 2021 gingen we in samenwerking met de Universiteit Utrecht en B-Ware in op microbiële processen in de bodem die leiden tot veenafbraak. Welke processen vinden er plaats in de bodem en welke variabelen spelen daarin een rol? Onderzoekers Mariet Hefting (Universiteit Utrecht), Gijs van Dijk (B-Ware) en Laura Knops (Universiteit Utrecht) namen de deelnemers mee in deze bodemprocessen en legden uit wat het effect daarvan is op de emissies. Via een vlog van Laura Knops kregen de deelnemers een kijkje in het lab van de Universiteit Utrecht. Natuurlijk was er ook ruimte om met elkaar in gesprek te gaan en vragen te stellen.
>> Kijk hier deze deelexpeditie terug.
Deelexpeditie 15 maart 2021: bodemdaling in relatie tot broeikasgasemissies in veenweidegebied
Op 15 maart 2021 gingen we in de Deelexpeditie in samenwerking met Deltares en de TU Delft in op bodemdaling in relatie tot broeikasgasemissies in veenweidegebied.
>> Kijk hier de deelexpeditie terug.
- Gilles Erkens, onderzoeker bij Deltares en trekker van het NOBV onderzoeksconsortium, zoomde in op de samenhang tussen bodemdalingsprocessen en broeikasgasemissie in veenweidegebied;
- Onderzoeker Sanneke van Asselen (Deltares) ging in op het meten van bodembeweging, verschillende meetmethoden en de eerste meetresultaten en bevindingen;
- We namen een kijkje in het veld bij een bodemmonstername op één van de onderzoekslocaties en in het lab waar de bemonstering, veenbeschrijving en samendrukkingsproeven plaatsvinden. Deze video kunt u hier terugkijken.
- Tot slot gaf Ramon Hanssen, hoogleraar Geodesie (landmeetkunde) en Satelliet-aardobservatie aan de TU Delft, een toelichting op het gebruik van InSAR in veenweidegebieden.
Deelexpeditie 14 december 2020: hydrologie, Peatland-VU model en de effecten van waterbeheer en het (klimatologisch en hydrologisch)milieu op condities voor microben
Op 14 december 2020 organiseerden we in samenwerking met de Vrije Universiteit een online Deelexpeditie.
>> Kijk hier deze deelexpeditie terug.
Wat kwam er in deze editie aan bod:
- Onderzoeker Ype van der Velde (VU) gaf een overzicht van de lopende onderzoeken vanuit de VU naar de effecten van maatregelen op broeikasgasemissies;
- Ko van Huissteden (VU) ging in op het Peatland-VU model en op de complexiteit van het modelleren van CO2- en methaanfluxen uit de bodem;
- PhD Jim Boonman (VU) zoomde in op zijn onderzoek naar de effecten van waterbeheer en het (klimatologisch en hydrologisch) milieu op condities voor microben om daarmee de kwetsbaarheid van veenbodems in te schatten. Jim Boonman maakte voor zijn presentatie ook een vlog vanuit het veld. Deze kunt u hier bekijken.
Deelexpeditie 29 juni 2020: toelichting onderzoeksprogramma, meetlocaties, meetmethoden, waterinfiltratiesystemen, natte teelten
- Pui Mee Chan, deelexpeditietrekker en programmaleider NOBV, gaf vanuit de studio een toelichting op de achtergrond en doelstellingen van het NOBV;
- Gilles Erkens, onderzoeker bij Deltares en trekker van het NOBV onderzoeksconsortium, was aanwezig om meer te vertellen over de meetlocaties, methoden en maatregelen;
- NKB-kennismakelaars Erik Jansen (Waterinfiltratiesystemen) en Roelof Westerhof (Natte teelten) waren er om vragen te beantwoorden over deze onderwerpen;
- Chris van Naarden (ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) gaf een toelichting op de rol van de Regiegroep Veenweiden;
- Via minivlogs kregen de kijkers een blik in het veld bij verschillende onderzoekslocaties.
Bevindingen
Wetenschappelijke publicaties
De wetenschappelijke artikelen die het NOBV
tot nu toe gepubliceerd heeft zijn te vinden
op deze pagina.
Cutting peatland CO2 emissions with water management practices
In oktober 2022 is het eerste wetenschappelijke NOBV-artikel getiteld “Cutting peatland CO2 emissions with water management practices” geaccepteerd voor publicatie in het Journal of Biogeosciences. Het artikel bespreekt een nieuwe methode om veenafbraak te simuleren op basis van bodemvocht en temperatuur.
Auteurs: Jim Boonman (Vrije Universiteit), Mariet M. Hefting(Universiteit Utrecht), Corine J. A. van Huissteden(Vrije Universiteit), Merit van den Berg (Vrije Universiteit), Jacobus (Ko) van Huissteden(Vrije Universiteit), Gilles Erkens (Deltares), Roel Melman (Deltares), and Ype van der Velde (Vrije Universiteit)
> Lees de Nederlandstalige samenvatting van het artikel hier
Probabilistic Estimation of InSAR Displacement Phase Guided by Contextual Information and Artificial Intelligence
Het NOBV werkt intensief samen met het onderzoeksprogramma NWA-LOSS (Living on Soft Soils) en de Regio Deal Bodemdaling Groene Hart aan het klaarmaken van InSAR-data voor het bepalen van bodemdaling in het veenweidegebied. PhD Philip Conroy (TU Delft/NWA-LOSS) schreef en paper over het gebruik van InSAR voor het monitoren van de bodembeweging van de Nederlandse veengebieden getiteld: “Probabilistic Estimation of InSAR Displacement Phase Guided by Contextual Information and Artificial Intelligence“.
Auteurs: Philip Conroy (TU Delft), Simon A.N. van Diepen (TU Delft), Sanneke van Asselen (Deltares), Gilles Erkens (Deltares), Freek J. van Leijen (TU Delft), Ramon F. Hanssen (TU Delft)
> Lees hier de Nederlandstalige samenvatting van het artikel
Redox potential is a robust indicator for decomposition processes in drained agricultural peat soils: A valuable tool in monitoring peatland wetting efforts
Omdat aerobe oxidatie (oxidatie met zuurstof, boven de grondwaterstand) het grootste aandeel heeft in de netto veenafbraak, blijft anaerobe oxidatie (zonder zuurstof) vaak onderbelicht. In di NOBV-onderzoek zijn alle vormen van oxidatie in de veenbodem succesvol in kaart gebracht met behulp van redoxsensoren. Door het gebruik van de sensoren hebben we geleerd hoe bodemprocessen verschillen van locatie tot locatie en hoe deze processen veranderen nadat onderwaterdrainage is aangelegd: door het uitputten van de ijzer- en sulfaatvoorraden in de bodem is er bijvoorbeeld meer kans op methaanvorming, vooral vlakbij onderwaterdrains. Ook bleek uit dit onderzoek dat het indringen van zuurstof in de bodem vaak gelimiteerd is bij lage grondwaterstanden.
Auteurs: Jim Boonman (VU), Sarah Faye Harpenslager (B-Ware), Gijs van Dijk (B-Ware), Alfons J.P. Smolders (B-Ware), Mariet M. Hefting (VU), Bas van der Riet (B-Ware), Ype van der Velde (VU)
Rewetting drained peatlands through subsoil infiltration stabilises redox-dependent soil carbon and nutrient dynamics
Eeuwen van ontwatering hebben de veenafbraak in Nederlandse veenweidegebieden gestimuleerd. Om de toename van broeikasgasemissies en bodemdaling als gevolg daarvan tegen te gaan, zijn passieve en actieve waterinfiltratiesystemen (WIS) ontwikkeld voor het vernatten van veenweidegebieden. In deze studie hebben we de effecten van WIS-systemen op de grondwaterstanden, de samenstelling van het poriënwater en het redoxpotentieel in vier gedraineerde veengebieden in Nederland bestudeerd om te bepalen hoe bodemprocessen worden beïnvloed, met name in koolstof- en nutriëntendynamiek.
Auteurs: Sarah Faye Harpenslager (B-Ware), Gijs van Dijk (B-Ware), Jim Boonman (VU), Stefan T.J. Weideveld (B-Ware), Bas van der Riet (B-Ware), Mariet M. Hefting (VU), Alfons J.P. Smolders (B-Ware)
Bevindingen
Bevindingen
Het NOBV doet onderzoek op verschillende
locaties, waar aan uiteenlopende maatregelen
en situaties gemeten wordt. Op alle locaties
worden broeikasgasfluxen gemeten. Ook
worden de bodemchemische en bodemfysische
eigenschappen onderzocht en wordt er ook
gemeten aan bodemdaling.
Eerste bevindingen NOBV
Achtergrond NOBV
In het Klimaatakkoord is afgesproken dat de emissie uit veenweiden moet worden verminderd met 1,0 Mton CO2 per jaar in 2030. Om meer inzicht te krijgen in de huidige emissies en de effecten van maatregelen op de broeikasgasemissies is het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden (NOBV) gestart in december 2019. Het NOBV meet op verschillende locaties verspreid door het Nederlandse veenweidebied aan verschillende maatregelen: waterinfiltratiesystemen, natte teelten en bodemaanpassing.
Eerste bevindingen
De onderzoeksresultaten van het NOBV worden in 2024 opgeleverd. In het najaar van 2021 zijn de eerste twee meetjaren afgerond en zijn de eerste bevindingen opgetekend in een data-analyserapport. Een belangrijke constatering na deze eerste twee meetjaren is dat de werking en effectiviteit van maatregelen complex is. Effecten van maatregelen zijn afhankelijk van specifieke condities. Resultaten kunnen dus per gebied en van jaar tot jaar verschillen. Dat betekent dat huidige bevindingen voorlopig zijn; er zijn meer meetjaren nodig om conclusies te kunnen trekken. De eerste bevindingen zijn onder te verdelen in vijf hoofdpunten:
- De effectiviteit van maatregelen is afhankelijk van omstandigheden zoals het weer, de bodemopbouw, doorlatendheid, kwel en wegzijging, en de wijze van aanleg van de maatregel. Inzicht in de rol en wisselwerking van deze condities is noodzakelijk om de emissies en de effectiviteit van maatregelen beter te kunnen voorspellen.
- Het verhogen van het slootwaterpeil heeft een reducerend effect op de CO2-uitstoot. Daarbij zien we dat bij een slootwaterpeil tussen de grofweg -20 cm en de -50/60 cm beneden maaiveld onderwaterdrainage verdere reductie oplevert.
- Bij natte teelten en bij een hoge grondwaterstand rondom maaiveld (dit geldt ook voor natuur) kan methaanemissie een grote rol spelen. Meer inzicht in de processen achter deze emissie moet duidelijk maken wat de methaanemissie veroorzaakt en welke mogelijkheden er zijn om de emissies van deze teelt te beperken.
- Metingen en modeluitkomsten kennen nog onzekerheden. Langjarig meten en verdere analyse van mechanismen in de bodem is daarom noodzakelijk.
- Het framework voor het monitoren van de voortgang van CO2-reducerende maatregelen in het veenweidegebied ligt er. De komende jaren zullen met meer data de onzekerheden in de uitkomsten verder worden verkleind.
Vervolg onderzoek
In de komende jaren worden de metingen op de bestaande locaties voortgezet en wordt het aantal meetlocaties verder uitgebreid. Zo komen er meetlocaties bij waar aan de nieuwe maatregel klei in veen gemeten gaat worden. Ook worden er verkennende metingen aan verschillende natte teelten, zoals veenmos, cranberry en miscanthus, opgezet. Daarmee wordt het inzicht in de effecten van deze maatregelen vergroot. Door meer data te vergaren worden de onzekerheden steeds verder verkleind.
Rapportages
De rapportages vindt u hier:
> Operationele jaarrapportage 2020-2021
> Data-analyse 2020-2021
> Meetprotocol
Haalbaarheidsstudies
Het NOBV doet onderzoek naar de uitstoot van broeikasgassen uit veen en de effectiviteit van maatregelen daartegen. Daarbij is de maatschappelijke en technische haalbaarheid van maatregelen ook van belang. Daarom zijn er in 2020 een aantal studies geïnitieerd waarin is gekeken naar verschillende aspecten van haalbaarheid. Welke thema’s zijn onderzocht?
- Waterkwantiteit en waterbeheer (over het effect op de waterverdeling en waterbeschikbaarheid)
- Biodiversiteit, bodem- en waterkwaliteit (over het effect op de biodiversiteit en kwaliteit van water en bodem)
- Bedrijfsvoering (over het effect op bedrijfsvoering en de overgang naar een andere bedrijfsvoering)
- Betaalbaarheid (over de kosten en baten van maatregelen op bedrijfsniveau en op maatschappelijk niveau)
- Kennisdeling (over de kennisbehoefte van en kennisdeling tussen stakeholders)
- Governance (over de rolverdeling tussen stakeholders en inzetbaarheid van juridische instrumenten). Hierbij is ook gekeken naar de mogelijkheden om peilbeheer in te zetten om bodemdaling tegen te gaan.
In deze zes deelstudies is geïnventariseerd welke factoren van invloed zijn op de haalbaarheid van maatregelen en of hierover voldoende kennis beschikbaar is. Daarbij is ook onderzocht wat er nodig is om maatregelen haalbaar te maken.
Meer weten over de haalbaarheidsstudies of de webinars over deze studies bekijken? Kijk dan hier.
Voortgangsrapportage 2020
De voortgang van het NOBV wordt jaarlijks vastgelegd in een voortgangsrapportage. Voor het eerste meetjaar (1 september 2019 tot 1 juli 2020) is de rapportage is een weergave van de inhoudelijke stand van zaken van het onderzoeksprogramma. In dit eerste onderzoeksjaar waren de activiteiten gericht op het inhoudelijk en organisatorisch inrichten van het onderzoeksprogramma. De rapportage geeft de inhoudelijke voortgang weer. Er worden nog geen resultaten beschreven; daarvoor zijn immers meerdere meetjaren nodig.
Inmiddels zijn er acht werkende meetlocaties, die representatief zijn voor de verschillende veentypen die Nederland kent. In het eerste onderzoeksjaar is allereerst op de eerste vijf locaties bepaald welke maatregelen voldoende meetbaar zijn. Concreet betekent dat de maatregelen een bepaalde schaal hebben en al uitgevoerd zijn. Daarbij is vooral gekeken naar lopende pilots. Dit heeft geresulteerd in het meten aan de volgende typen maatregelen waarin ook de variatie in de ondergrond is meegenomen:
- waterinfiltratiesystemen (onderwaterdrainage, drukdrainage, verhoogd slootpeil);
- natte teelt.
In het eerste meetjaar is ook gewerkt aan het opstellen van een meetprotocol voor het meten van broeikasgasuitstoot en bodemdaling in het veenweidegebied. Dit meetprotocol wordt de komende jaren steeds geactualiseerd en aangevuld.
- Download hier de samenvatting van de jaarrapportage. Deze is ook te bekijken via de STOWA-website.
- Download hier de volledige jaarrapportage.
- Download hier het meetprotocol.
Deelexpeditie
Deelexpeditie
Het NOBV organiseerde van eind 2020 tot medio 2022 organiseerde in samenwerking met het Nationaal Kennisprogramma Bodemdaling (NKB) de Deelexpeditie Broeikasgassen Veenweiden. De opnames van de bijeenkomsten zijn op deze pagina te vinden.
Deelexpeditie 30 mei 2022: metingen met eddy covariance, lachgasmetingen, ruimtelijke variatie, opschaling en vliegtuigmetingen
De Deelexpeditie van 30 mei vond plaats in samenwerking met het Nationaal Kennisprogramma Bodemdaling (NKB), Wageningen University (WU) en TNO.
>> Kijk hier deze deelexpeditie terug
- Bart Kruijt, onderzoeker bij de WU op het gebied van klimaatverandering, koolstofcyclus, land-atmosfeer interacties en het Amazonegebied, ging in op het meten van de variatie in CO2– en methaanemissies met vaste en mobiele eddy covariance;
- Onderzoeker Arnoud Frumau van TNO gaf een toelichting op lachgasmetingen met behulp van eddy covariance en geavanceerde apparatuur;
- Ronald Hutjes, universitair hoofddocent landgebruik-klimaat interacties aan de WU, zoomde in op het integreren van metingen tussen de perceel- en landschapsschaal met de vliegtuigmetingen die de WU uitvoert binnen het NOBV.
Deelexpeditie 28 maart 2022: mobiele metingen, biochemische processen, stikstof en de koolstofcyclus en innovaties aan meetapparatuur
De Deelexpeditie van 28 maart vond plaats in samenwerking met het Nationaal Kennisprogramma Bodemdaling (NKB) en de Radboud Universiteit Nijmegen (RUN).
>> Kijk hier de deelexpeditie terug.
- Junior onderzoeker Tom Heuts en Reinder Nouta, projectleider en onderzoeker bij Wetterskip Fryslan, gaven een toelichting op de mobiele metingen die de RUN uitvoert binnen het NOBV.
- Onderzoeker Christian Fritz en Fons Smolder, bijzonder hoogleraar biogeochemie, gingen in op biochemische processen, stikstof en de koolstofcyclus.
- Post-doc onderzoeker Ralf Aben zoomde samen met AIO Judith van der Knaap in op locaties waar de Radboud Universiteit onderzoek doet en op innovaties op het gebied van meetapparatuur.
Deelexpeditie 27 september 2021: bodemdalingsonderzoek, modelering met SWAP-ANIMO, veenkolommen en lachgasmetingen
De Deelexpeditie van 27 september vond plaats in samenwerking met het Nationaal Kennisprogramma Bodemdaling (NKB) en Wageningen Environmental Research (WENR). >> Kijk hier de deelexpeditie terug.
- Rudi Hessel, onderzoeker Bodem, water en landgebruik, gaf een korte toelichting op de NOBV-meetlocaties in Zegveld en Lange Weide;
- Hydrologisch onderzoeker Harry Massop zoomde in op de lopende bodemdalingsonderzoeken die WENR in Zegveld doet binnen het NOBV en op de samenhang tussen bodemdalingsprocessen en broeikasgasemissies;
- Jan van den Akker, onderzoeker bodemfysica en mechanica, ging in op modelering met SWAP-ANIMO en PhD Erne Blondeau, ging in op de experimenten van veenkolommen die plaatsvinden ten behoeve van de modellering;
- Tot slot gaf PhD Jordy van ‘t Hull een toelichting op de lachgasmetingen die WENR uitvoert binnen het NOBV.
Deelexpeditie 7 juni 2021: Microbiële processen in de bodem die leiden tot veenafbraak
In de deelexpeditie van 7 juni 2021 gingen we in samenwerking met de Universiteit Utrecht en B-Ware in op microbiële processen in de bodem die leiden tot veenafbraak. Welke processen vinden er plaats in de bodem en welke variabelen spelen daarin een rol? Onderzoekers Mariet Hefting (Universiteit Utrecht), Gijs van Dijk (B-Ware) en Laura Knops (Universiteit Utrecht) namen de deelnemers mee in deze bodemprocessen en legden uit wat het effect daarvan is op de emissies. Via een vlog van Laura Knops kregen de deelnemers een kijkje in het lab van de Universiteit Utrecht. Natuurlijk was er ook ruimte om met elkaar in gesprek te gaan en vragen te stellen.
>> Kijk hier deze deelexpeditie terug.
Deelexpeditie 15 maart 2021: bodemdaling in relatie tot broeikasgasemissies in veenweidegebied
Op 15 maart 2021 gingen we in de Deelexpeditie in samenwerking met Deltares en de TU Delft in op bodemdaling in relatie tot broeikasgasemissies in veenweidegebied.
>> Kijk hier de deelexpeditie terug.
- Gilles Erkens, onderzoeker bij Deltares en trekker van het NOBV onderzoeksconsortium, zoomde in op de samenhang tussen bodemdalingsprocessen en broeikasgasemissie in veenweidegebied;
- Onderzoeker Sanneke van Asselen (Deltares) ging in op het meten van bodembeweging, verschillende meetmethoden en de eerste meetresultaten en bevindingen;
- We namen een kijkje in het veld bij een bodemmonstername op één van de onderzoekslocaties en in het lab waar de bemonstering, veenbeschrijving en samendrukkingsproeven plaatsvinden. Deze video kunt u hier terugkijken.
- Tot slot gaf Ramon Hanssen, hoogleraar Geodesie (landmeetkunde) en Satelliet-aardobservatie aan de TU Delft, een toelichting op het gebruik van InSAR in veenweidegebieden.
Deelexpeditie 14 december 2020: hydrologie, Peatland-VU model en de effecten van waterbeheer en het (klimatologisch en hydrologisch)milieu op condities voor microben
Op 14 december 2020 organiseerden we in samenwerking met de Vrije Universiteit een online Deelexpeditie.
>> Kijk hier deze deelexpeditie terug.
Wat kwam er in deze editie aan bod:
- Onderzoeker Ype van der Velde (VU) gaf een overzicht van de lopende onderzoeken vanuit de VU naar de effecten van maatregelen op broeikasgasemissies;
- Ko van Huissteden (VU) ging in op het Peatland-VU model en op de complexiteit van het modelleren van CO2- en methaanfluxen uit de bodem;
- PhD Jim Boonman (VU) zoomde in op zijn onderzoek naar de effecten van waterbeheer en het (klimatologisch en hydrologisch) milieu op condities voor microben om daarmee de kwetsbaarheid van veenbodems in te schatten. Jim Boonman maakte voor zijn presentatie ook een vlog vanuit het veld. Deze kunt u hier bekijken.
Deelexpeditie 29 juni 2020
Op 29 juni 2020 vond de eerste bijeenkomst plaats van de Deelexpeditie Broeikasgassen Veenweiden, georganiseerd door STOWA, NOBV en het NKB. U kunt de bijeenkomst hier terugkijken. De vlogs zijn hier te bekijken.
Wat waren de onderwerpen in deze editie?
- Pui Mee Chan, deelexpeditietrekker en programmaleider NOBV, gaf vanuit de studio een toelichting op de achtergrond en doelstellingen van het NOBV;
- Gilles Erkens, onderzoeker bij Deltares en trekker van het NOBV onderzoeksconsortium, was aanwezig om meer te vertellen over de meetlocaties, methoden en maatregelen;
- NKB-kennismakelaars Erik Jansen (Waterinfiltratiesystemen) en Roelof Westerhof (Natte teelten) waren er om vragen te beantwoorden over deze onderwerpen;
- Chris van Naarden (ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) gaf een toelichting op de rol van de Regiegroep Veenweiden;
- Via minivlogs kregen de kijkers een blik in het veld bij verschillende onderzoekslocaties.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Powered by
